Digitale Fotografie Vakantie

Fuji X-Pro 1 test

Fuji X Pro1(herschreven 27 juni 2013)
Patrick Mollema
Fuji gooit het over een andere boeg met X1Pro om een kans te kunnen maken tegenover de giganten Nikon en Canon. Ook al zou Fuji een superieure spiegelreflex maken, zoals de S5 Pro in het verleden, Fuji is als bedrijf vele malen kleiner dan de andere twee. Ze hebben minder marketinggelden tot hun beschikking en zijn dus niet in staat zoals Nikon om avond na avond met commercials op de televisie te verschijnen.

Fuji heeft een ogenschijnlijk oud camera concept uit de kast gehaald en nieuw leven ingeblazen. Een kleinere camera met een optische/hybride zoeker. Een zoeker die niet door de lens heen kijkt.
Stacks Image 139
Beeldsensor

Het sterkste punt van Fuji is dat men echt verstand van kleuren heeft al hoewel het niet echt kloppende of exacte kleuren zijn. Het zijn meer Fuji interpretatie kleuren. Canon en Nikon zijn in principe glasfabrikanten. Ja okay, ze maken ook camera's, maar dat doen ze om het glas (objectieven) te kunnen verkopen.

De kleurenkennis (afkomstig uit het produceren van films) is gebruikt voor het ontwikkelen van een superieure beeldsensor. De beeldsensor van de X1 Pro, maar ook van de EX2 en 1 zijn zo slim en anders gemaakt dat het met niets anders te vergelijken is. Alle gangbare manieren van een beeldsensor ontwerpen zijn overboord gegooid en Fuji is met iets heel nieuws gekomen. Anders dan wat je ooit gezien hebt. Ik probeer het in het kort uit te leggen.

Bij een traditioneel opgebouwde beeldsensor liggen de de pixels liggen altijd nestjes naast elkaar volgens vaste patronen. Dit brengt nadelen met zich mee leert Fuji ons. Eén van die nadelen is dat de traditioneel gebouwde beeldsensore de neiging hebben Moiré effecten te generen in foto's. Dit kan voorkomen worden door toepassing van low pass filters, die halen de moiré weg, maar maken de foto's ook minder scherp. Een behoorlijk nadeel zoals je later kunt zien.
Fuji heeft met de geheel nieuw ontwikkelde EXR beeldsensor een ander patroon van pixel verdeling ontwikkeld over de gehele beeldsensor heen. Men heeft min of meer de structuren nagemaakt van de traditionele film en zoals er destijds kleurgevoelige korrels willekeurig verdeeld werden over het filmoppervlak. Door de willekeurige plaatsing van pixels een kans te geven heeft men een hogere kleurechtheid weten te bereiken vergeleken met traditionele pixelplaatsing op beeldsensoren.

Een ander voordeel is dat deze manier van pixels verdelen over een beeldsensor geen moiré effecten oplevert en er is dus ook geen low pass filter nodig. En dit levert scherpere foto's op. Het mes snijdt aan twee kanten. Gemaakte foto's zijn zo scherp dat het haast niet te bevatten is. Hoe kan men zoveel scherpere beelden verkrijgen dan de meeste full frame sensors? De truc en blijft het weglaten van het low pass filter en het maken van gewoon goede objectieven. Dat is deel één van het verhaal. Maar het komt ook door de slimmer geplaatste pixels op de beeldsensor. De ware kracht van Fuji die het verschil maakt met alle andere camera fabrikanten die traditioneel blijven denken. Wat Fuji gedaan heeft is het toppunt van out of the box denken.
Stacks Image 175
Deze nieuwe EXR beeldsensor is zonder meer de meest spectaculaire vernieuwing. Het levert echt hele mooie kleurechte foto's op. Prachtige genuanceerde kleuren en gestoken scherpte. De Fuji X1 Pro is beter dan een Nikon D7000 of een Canon D60, maar ook beter dan een Canon 5DMK-III of een Nikon D600. Kan niet denk je dan? Ja het is toch echt zo.

Ik ken ze allemaal, ik zit week in en week uit naar de resultaten van de camera's te kijken middels mijn cursisten en ik weet wat ik zie en kan niet tot een ander oordeel komen.
Stacks Image 178

De Fuji X-Pro 1 in de studio

Stacks Image 182
Lichtmeting

Belichten met de X1 Pro is even wennen. Het werkt allemaal net even anders dan alle andere camera's die er te koop zijn. Iedere cursist van mij leer ik op de M stand te fotograferen. Dat zou ik met de Fuji X1 Pro niet meer doen. Gewoon A (diafragma voorkeuze) gebruiken is mijn advies voor het gebruik van de Fuji.
Dan is deze camera veel sneller en effectiever.

Bovenop de camera is een ring speciaal gemaakt voor belichting correctie. Net zoals de camera's van weleer ook hadden. Vandaar dat de X1 Pro ook in eerste instantie een beetje op een ouderwetse camera lijkt. Wanneer je de sluitertijden schaal op A zet van automaat en je het diafragma handmatig met de draairing op de het objectief handmatig kiest is het heerlijk werken met de Fuji. Je kiest bijvoorbeeld bewust voor F/4 en de camera kiest vervolgens de beste bijpassende sluitertijd. En voila je hebt je eerste belichting te pakken. Vaak heel erg goed bij de Fuji, maar soms niet goed genoeg omdat je een een hele andere sfeer wenst te fotograferen. Het diafragma laat je staan, maar maakt vervolgens de belichting correctie met de daarbij behorende belichting correctie draaiknop.

De enige manier om dan de belichting aan te kunnen passen is de belichting correctiering die van +2 tot -2 loopt te verdraaien.

Voor langere belichting tijden dan 1 seconde moet je de sluitertijdenschaal eerst op T zetten. Vervolgens kun je met de muistoetsen op de achterkant ( om de OK knop heen) naar links en naar rechts bewegen om langere tijden dan 1 seconde te selecteren. Beetje ingewikkeld en raar, maar vroeger was het niet anders dan dit. Het is even wennen en als je het weet en eraan gewend bent dat weet je niet beter.

So far, so good. Maar nu komt de ware aap uit de mouw. Er kan nog veel meer met de Fuji X1 Pro. Het maken van perfecte belichtingen is appeltje eitje met de Fuji. Er zijn zoveel mogelijkheden om dit te doen. Normaal gesproken doe je dit met de combinatie van sluitertijd en diafragma. Fuji kent echter meer trucs. En zeer effectieve trucs. Niemand anders dan Fuji biedt de beschreven mogelijkheden.

Ik ga het laten zien aan de hand van een normaal gesproken moeilijk te maken foto.
Stacks Image 152

F/8 1/1300 e sec met DR 100

Bovenstaande foto is een lastige om te maken. Waarom? Het contrast is ontzettend hoog. De zon staat rechts achter de huizen en komt boven het dat uit. Wat rood is in de foto is het teken dat daar geen informatie meer in de foto aanwezig is. De lucht is ter plekke volkomen uitgebeten. Logisch want rechts daarbij die schoorsteen staat de zon er recht achter. De bovenstaande foto is ongeveer het beste wat ik kan bereiken met de normale manier van belichten. Natuurlijk kan er nog wel veel donkerder belicht worden maar dan worden de huizen zwart of heel erg donker. Dus hoe dit aan te pakken?

DR functie
Bovenstaande foto is gemaakt met DR100. Dat is de standaard stand zoals de Fuji X1 Pro fotografeert wanneer je niets aanpast. Ik ga wel wat aanpassen want ik ben een stuk van de doortekening kwijt in de lucht en dat wil ik niet.
Stacks Image 187

F/8 1/1300 e sec met DR 200

De lucht laat al meer doortekening zien met de DR 200 stand. Helaas wisselde net het licht bij het maken van deze foto's. Bovenstaande foto is iets anders van kleur, maar de basis belichting is hetzelfde gebleven. Duidelijk is te zien dat de lucht meer doortekening laat zien terwijl de zon net op dat moment heel even wat feller ging schijnen.

De lucht is echter nog niet goed genoeg. Er is nog teveel in de lucht waar geen informatie meer inzit en nog steeds uitbijt. Gelukkig heb ik in de camera ook nog de stand DR400.
Stacks Image 193

F/8 1/1300 e sec met DR 200

En nu met de DR400 stand is de lucht zo goed als weer helemaal terug. Je ziet nog wel wat rood in de lucht, maar dat is de zon zelf. Die kun je niet doortekend krijgen. Drie foto's met alledrie dezelfde belichting alleen de DR stand ( dynamiek range) is gewijzigd, de belichting is exact hetzelfde gebleven. Wat een verschil. Kijk eens hoeveel mooier de wolken zijn geworden door de DR stand actief te gaan gebruiken. Vergelijk de eerste foto nog eens met de laatste.

Dat het nog geen mooie foto is weet ik ook wel, het is wel een foto waarin je goed de functie van DR kunt terugzien. Het werkt echt en nog eens fenomenaal ook. Jammer is wel dat Fuji de DR400 stand pas mogelijk maakt bij gebruik vanaf 800 iso. Bij lagere iso's kan die nog niet gebruikt worden. Mijn camera staat dus standaard op 800 iso altijd. Dan ik meteen alle DR standen gebruiken als het nodig is. En de ruis dan vraag je je misschien af? Welke ruis bij de Fuji X1 Pro? Er is gewoon geen ruis. Daarover later meer.

De DR (dynamiek range) functie is een geweldige hulp bij het maken van perfecte belichtingen. Je kunt er ook op andere manieren mee werken. Hoe dan? Dan moet je maar op cursus komen. Ik kan het je leren. Voor de momenten dat het moeilijk wordt qua licht omstandigheden. Bij makkelijker licht situaties is het gebruik van DR niet nodig en laat je die gewoon op de stand DR100 staan. Dus niet altijd met DR400 fotograferen, want dan moet je weer teveel na bewerken omdat je dan teveel belichting speelruimte overhoudt.

Hiermee is de koek voor wat betreft Fuji nog niet op. Er is nog meer! En bijna niemand die dit weet. Ik zie wel eens wat op diverse forums, maar altijd blijven twee dingen onbesproken. De S en de H functie. Waarom zouden die er nu ingebakken zijn door Fuji?
Stacks Image 199

F/5.6, 1/125 e sec en DR 100 omdat het niet nodig was

Bovenstaande foto is gemaakt na het maken van wat verschillende belichtingen. Dit kwam het dichtst in de buurt van wat ik wilde maken. Wat ik in het onderwerp zag en hoe ik het wilde vastleggen. RAW fotograferen doen dit niet, die doen alles thuis. Toch was ik niet geheel tevreden. Ik vond de achtergrond iets teveel doortetekening laten zien. Op zich kan dit, maar ik wilde het iets anders. Iets meer een donkere achtergrond waardoor de losse boom in het licht er nog meer uit zal gaan springen.

Op dat moment komt de functie S(schaduw) in het spel. Die heb ik met 2 standen verhoogd en het resultaat zie je hieronder.
Stacks Image 205

F/5.6, 1/125 e sec en DR 100 omdat het niet nodig was, maar nu wel met S+2 i.p.v. S 0

De zwarten zijn door de aanpassing van S+2 in plaats van S 0 iets zwarter geworden. De S+1 versie heb ik ook, maar die was nog niet geheel naar wens vandaar dat ik nu de S+2 versie opname laat zien. De zwarten zijn een stuk donkerder geworden en de hoge lichten blijft de camera vanaf. Zelfde belichting, maar door gebruik van de S functie een heel ander resultaat. Je zou het kunnen vergelijken met een contrast verhoging in iedere andere camera van welke fabrikant dan ook, maar dat is het niet. Contrast verlagen of verhogen betekent dat een wijziging voor de gehele foto. Dat is bij de Fuji niet het geval. Het werkt alleen voor de zwarte of donkere lichten.

Dien ten gevolge is het logisch dat er ook een H functie is. De H van hoge lichten. En ook die kunnen afzonderlijk veranderd worden zonder dat de hele foto direct anders belicht wordt. In bovenstaande foto had ik er ook nog voor kunnen kiezen om de hoge lichten die aanwezig zijn in de boom nog iets helderder te maken. Of afzwakken dat kan ook. Dat heb ik niet gedaan omdat ik bovenstaand resultaat meer dan goed vond. Het kan echter wel. Je kunt een combinatie met de twee maken. De S en de H functie tegelijk wijzigen. Allebei hoger, allebei lager, de één hoger en de ander lager. Wat je maar wilt. Dit is echt uniek. Niemand anders heeft dit in zijn camera's ingebouwd. Zo wordt fotografie wel heel makkelijk. Want je kunt alles onder controle houden of krijgen. Je moet het alleen wel kunnen en weten wat je aan het doen bent. Waar RAW fotografen veel bewerkingen doen achteraf doe je het me je Fuji allemaal al tijdens het moment van fotograferen.

Heel erg vreemd dat dit bovenstaande verhaal nergens te vinden is. Ik zag laatst een meneer op internet die van zichzelf vindt dat hij de Fuji X1 Pro kenner ter wereld is , maar hij repte er geen woord over. En ik ben dan zo simpel om te denken:" Hey, Fuji bouwt het niet voor niets in anders hadden ze het wel weggelaten als het niet bedoeld is om te gebruiken". Hoe je ook zoekt, niemand gebruikt het of schrijft erover. Zonde. Ze schrijven wel hoe geweldig ze de camera vinden terwijl ze nog niet eens alle trucs kennen. Grappig.
Behalve het normale werk van een perfecte belichting maken zijn er dus ook nog de drie functies als DR, de S en de H functie zorgen ervoor dat je alle kanten op kunt met je belichting. Het moet echt heel raar worden wil je er niet uit kunnen komen. Bovenstaande foto is gemaakt met een minuut voorbereidingstijd. Meer was het zeker niet. Heb je alles goed dan kun je lekker doorgaan met fotograferen. En zo maak je foto's waar een ieder ander nog lang thuis moet gaan nabewerken en zeer waarschijnlijk deze kwaliteit en doortekening niet halen.
Stacks Image 213

F/4.8 1/300 e sec met 5000 ISO

Ruis
De grote truc van Fuji is en blijft de buitengewone beeldsensor. Het ontbreken van een low pass filter geeft zo enorm veel voordelen. Er zijn daardoor minder valse kleuren en het beeldruis niveau daalt met grote stappen naar beneden. Bovenstaande foto gemaakt tijdens een rugby wedstrijd is gemaakt op 5000 ISO. Hierboven kun je niet zien of er nu wel of geen ruis is. Daarvoor laat ik een 100% vergroting zien.
Stacks Image 219
Het getoonde is slechts een klein deel van het totale beeld. Het is indrukwekkende hoe laag de beeldruis is. Natuurlijk is er wel wat te zien, maar het mag geen naam hebben. Nikon is ook zeer goed bezig met het onderdrukken van beeldruis. Ik weet niet of deze X1 Pro onderdoet voor de veel duurdere Nikon D800? Het is meer dan knap wat Fuji uit de door haar ontwikkelde niet full frame beeldsensor weet te halen. Ook op dit vlak kan de camera makkelijk de strijd aan met alle full frame camera's. Het formaat van de Fuji beelsensor is 1.5 x kleiner dan een full frame. En toch komt er een hoogwaardiger beeld uit rollen. Ik verwacht het niet, maar het zou toch wat zijn als Fuji op deze basis een full frame zou gaan fabriceren. Dan hebben Nikon en Canon en alle anderen echt een heel groot probleem.

Mijn verwachting is niet dat Fuji met een Full frame gaat komen. Ze zijn van scratch af aan begonnen en moesten ook nog een heel nieuw objectieven systeem ontwikkelen. Dat is een enorme klus. En de line-up van objectieven groeit snel, maar is nog niet klaar. Dat nog een keer doen maar dan voor Full frame is niet te doen voor geen enkele fabrikant. Dus de komende 5 jaar komt Fuji niet met een Full frame zeg ik. En verder gaat de planning niet, bij geen enkele fabrikant.

Is er dan niets negatiefs te melden?
Ja hoor, toch wel. Het flitsen is voor alsnog niet goed geregeld bij Fuji. Draadloos flitsen kan alleen op een omslachtige wijze die niet goed genoeg is. Ik heb vaak kritiek op Canon, maar Fuji loopt nog ver achter vergeleken met Canon bij wie het ook niet goed geregeld is. Daar moet Fuji nog een hele grote inhaalslag maken. Fuji heeft wel flitsers eigen flitsers, maar waarom zou je ze gebruiken? Met een extreem hoge iso fotograferen is geen enkel probleem. Dan blijft alleen over draadloos flitsen voor als je echt aparte sferen in een foto wilt creëren door middel van flitsen. Er is een mogelijkheid om in combinatie met een set PocketWizards of Flashwave III iets te doen, maar ideaal is het niet. Lees de beschrijving op: http://www.patrickmollema.com/page109/Fuji%20draadloos%20flitsen/Fuji_draadloos_flitsen.html

De bediening van de Fuji's is enorm vooruit gegaan vergeleken met de oudere Fuji camera's. De Q knop achterop de camera body is een verademing. De meest gebruikte functies kun je allemaal direct benaderen en aanpassen. Het werkt snel en intuïtief. Ga je actief met je witbalans werken middels graden Kelvin dan is het niet lekker werken. Je moet dan eerst je menu in en twee verdiepingen lager kun je pas je graden Kelvin aanpassen. Niet handig en snel. De functie zit op de verkeerde plek. Nu moet wel gezegd worden dat de automatisch witbalans van de X1 Pro erg goed werkt. De camera zit er wel eens naast, niet vaak, en heeft een lichte neiging om iets te geel te witbalansen, maar de functie werkt verbazingwekkend goed. Hoe doet Fuji dat toch?

Aan de hybride zoeker zul je zeker een tijdje moeten wennen. Het kijkt anders en is omslachtig te bedienen. De ene knop zit aan de voorkant en de rest van de instellingen zitten in het menu. De zoeker kijkt en oogt anders. En toch klopt het. Vreemd maar waar. Er is dus niets mis mee, maar je moet er echt een tijdje aan wennen. Net zoals dat je je gemaakte foto op het display kunt beoordelen, maar ook in de zoeker. Ook dat is wennen. Vooral ook omdat de twee weergegeven foto's afwijken van elkaar. Dus welke weergave moet of kun je geloven? Het zijn kleine verbeter puntjes.

Zo ook de grip van de camera. Die is te klein. Fuji heeft dit onderkent en biedt de mogelijkheid middels de HGXPRO-1 een extra grip onder de camera te schroeven. De grip aan de voorkant wordt daarmee wat dikker. En dat houdt lekkerder vast zonder dat je camera meteen een stuk groter wordt.

Zijn er nog meer positieve punten te melden?

Ja die zijn er zeker. Waar alle camera fabrikanten inmiddels wel bezig zijn met een winterslaap is Fuji volop in beweging. Nieuwe oplossingen te bedenken. Nieuwe technieken en mogelijkheden. Het is echt frappant. Ze hebben nog veel te winnen op de concurrentie qua verkoop aantallen, maar.... ze zijn nu eigenlijk al de beste. Wil je echt een hele goede camera kopen en misschien wel de beste dan zou dit het toch wel moeten worden.

En het grappige bij Fuji is en dat is ook helemaal nieuw, door middel van firmware updates is de camera nu al tot twee keer aan toe beter geworden. Sneller qua scherp stellen, handmatig scherp stellen wat nu heel erg makkelijk en nog veel duidelijker is geworden. Het zijn geen updates zoals andere fabrikanten doen om fouten uit de camera te corrigeren, nee Fuji brengt updates uit om je al gekochte camera beter te maken. Hoe sympathiek van Fuji. Ze kunnen ook denken nou dat bouwen we wel in de volgende camera in. Niet bij Fuji. Als het beter kan dan krijg je het ook van Fuji. Ongekend in fotografie land. Ook hier kunnen Canon, Nikon en Sony nog wat van leren.
Voor wie is deze camera?

Zoals gebruikelijk bouwt Fuji wederom een fantastische camera. En toch zou ik niet iedereen de X1Pro willen aanraden. Je moet een echte enthousiasteling om dit "oude nieuwe" Fuji camera concept te kunnen waarderen. Het is geen snelle camera om mee te werken. Een spiegelreflex werkt sneller. Deze Fuji camera is echter wel net zo goed of beter vergeleken met de goede en nog betere spiegelreflexen. Dus dat zegt wel wat.

De voordelen zijn betere beeldkwaliteit en scherpte en mooiere kleuren. Zelden zo mooi gezien. Daarnaast is de camera een stuk kleiner dan een gemiddelde spiegelreflex camera. Lekker licht, kleiner en minder opvallend. Je neemt de camera dan ook makkelijker mee. En als je staat te fotograferen val je minder op. Op toekijkende mensen komt het wat minder serieus over als je met de X1 Pro staat te fotograferen. Dat is een voordeel. Ze hebben niet door dat je misschien op dat moment wel wereldplaten aan het schieten bent. Dat kan toch alleen met grote camera's?

Ken Rockwell test ook camera's. Hij leeft er zelfs van. Hij heeft de kleinere Fuji X100S vergeleken met de Canon 5DMKIII. De laatste is een camera van wie hij zegt dat het de beste ter wereld is. Hoe gek hij ook op zijn Canon is, hij schreef toch onlangs dat hij de Fuji beter vind dan de Canon. http://www.kenrockwell.com/tech/comparisons/2014-01-08-5d3-vs-x100s/index.htm Dat is opmerkelijk. De een kost 800 euro en de ander nog steeds om en nabij 2400 euro. Voor een derde van de prijs een betere camera. dat doet pijn. En ik ben het ditmaal wel met hem eens. Het geeft aan waar Fuji momenteel mee bezig is. Ze zijn bezig om de fotografie wereld kwalitatief op zijn kop te zetten. Fuji is ijverig om alles beter te maken door nieuwe onbehandelde wegen in te slaan. Canon en Nikon moeten echt wakker gaan worden. Fuji geeft middels de X1 Pro een hele harde wake-up call! Nikon red het nog net, maar Canon loopt ver achter op Fuji en ook op Sony inmiddels qua beeldkwaliteit. En nu niet boos worden op mij als je een Canon camera bezit, maar wel op Canon.

Qua beeldkwaliteit zou ik de camera een dikke 10 willen geven. De gemaakte foto's zijn fabelachtig mooi. Zo scherp en zulke mooie kleuren. De bediening is iets minder vergeleken met de concurrenten maar Fuji heeft wel heel erg grote stappen voorwaarts gemaakt.

Niet makkelijk en goed draadloos flitsen is voor mij echt een nadeel. Zou de bediening nog iets beter zijn geweest en zou je er beter kunnen draadloos flitsen dan zou ik de camera een dikke vette 10 hebben gegeven nu blijft het een 9. Ik hoop dat Fuji er nog mee komt. De X1 Pro heeft inmiddels op het draadloos flitsen na volledig mijn Nikon vervangen. Dat zegt wel iets.

Moet je hem kopen?
Ja ik zou zeggen van wel, maar als je het onderste uit de kan wilt halen moet je wel goed kunnen fotograferen! Anders heeft het niet zoveel zin. De camera is zo verschrikkelijk goed dat degene die erachter gaat staan ook goed moet zijn. Hij is zeker niet voor iedereen geschikt. Je moet zelf ook iets kunnen.

Plussen:
• Samen met de Nikon D800 het beste wat er te koop is
• Voor slechts 1029 euro
• Lekker klein en licht
• Fenomenale beeldkwaliteit
• Ruis? Wat is dat?
• Veel en veel scherper
• Fuji kleuren, genuanceerder mooi
• Live histogram tijdens het fotograferen

Minnen:
• Nieuwe objectieven kopen
• Bediening mag nog iets beter
• Draadloos flitsen is verre van volmaakt, nog een lange weg te gaan
Resumé:
Destijds een zeer aparte camera en dat is hij eigenlijk nog steeds. Hierna ging Fuji meer en meer normalere kleuren in haar camera's toepassen. En dat vind ik toch wel jammer. De X-Pro1 is bij uitstek een camera om creatief mee te kunnen werken. De camera kan er veel eigen interpretatie over de foto's heen gooien.

Let op dit is een test geschreven in 2013, de markt is intussen veel verder. Maar toch ook weer niet. Anno 2022 vind ik dit nog steeds een van de best geslaagde camera's van Fuji.
Prijs:
Beeldkwaliteit:
Kleuren:
Dynamisch bereik:
Draadloos flitsen:
Bouwkwaliteit:
Prijs kwaliteit verhouding:
9.0
8.5
9.0
8.5
5.0
8.5
9.0
Beoordeling: 8.5